مقاله پیش‌رو پیرامون بررسی روایت «لا عدوی» نگارش شده است. این حدیث، که در معتبر ترین کتاب حدیثی شیعه وارد شده است، از گذشته دست خوش نقد و نظرات حدیث پژوهان شیعی و اهل سنت بوده است. برخی در دوره معاصر این حدیث را جعلی خوانده اند و برخی ظاهر گرایان از این حدیث مطلق نفی سرایت بیماری را استنباط نموده اند. در این مقاله در تقویت معنای درست این حدیث کوشش شده است تا از رهگذر آن از خطاهای استظهاری و لغزش های استنباطی در امان بمانیم، شما می توانید متن کامل این مقاله را از لینک زیر دانلود نمایید:
• چکیده پژوهش:
حدیث «لا عدوی» به هیچ عنوان به معنای نفی سرایت بیماری از شخص بیمار به شخص سالم نمی باشد. این روایت در منابع معتبر حدیثی امامیه مانند کتاب شریف کافی وارد شده است. بعضی گمان برده اند این حدیث با مسلمات تجربی و طبی در تعارض است و در مقام رفع این تعارض به برخی دیگر از روایات تمسک کرده اند و با توجیهاتی مانند تخصیص و یا نسخ، سعی در رفع تعارض نموده اند. با توجه به این که دلالت این حدیث روشن بوده و تعارضی با روایات ابواب دیگر و اصول اعتقادی و عقلایی ندارد و از سویی این حدیث در معتبر ترین کتاب حدیثی شیعه نیز وارد شده است، انتساب مضمون این روایت به ائمه ع بلا اشکال صحیح است و باید در فهم معنای درست از آن کوشش و اجتهاد نماییم. با توجه به اضطراب متن روایت و همچنین مفرد بودن چنین مضمونی در منابع حدیثی، احتمال نقل به معنا و یا تصحیف در این روایت بالا است.
آنچه سبب توهم تعارض از این روایات شده است برداشت ظاهر گرایانه و بدون توجه به قرائن کلام بوده است. هر چند بسیاری از فقیهان و محدثان متاخر شیعه در تحلیل و تبیین این حدیث با مشکلی مواجه نبوده اند و احتمالات درستی را بعنوان معنای این روایت ارائه نموده اند، اما برداشت های ظاهر گرایانه بعضی حدیث پژوهان شیعی معاصر و برخی قدمای اهل سنت، موجب شده است برخی این روایت را سریعا موضوعه بخوانند و آن را حدیثی جعلی بنامند. واقعیت مسئله این است که حدیث «لا عدوی» در مقام دفع یک آموزه خرافی یا یک آموزه اشتباه از یک اعرابی بیان شده است لذا فرضا اگر این حدیث در هیچ منبعی هم ذکر نمیشد و به دست ما هم نمی رسید، هیچ خلاء اعتقادی برای ما نیز نمی داشت.
ظاهر گرایی برخی متاخرین و رد و جعلی خواندن برخی معاصرین، موجب شد در مقام دفاع و تقویت معنای درست این روایت، ایضاحی بر حدیث «لا عدوی» داشته باشم.
حدیث «لاعدوی» به هیچ عنوان به معنای نفی سرایت بیماری نبوده است که بخواهیم در مقام حل تعارض با روایاتی چون «فِرَّ مِنَ الْمَجْذُومِ فِرَارَکَ مِنَ الْأَسَد» رفع تعارض نماییم و یا به ضمیمه مسلمات پزشکی بخواهیم آنرا توجیح نماییم.
منظور از نفی سرایت بیماری، به احتمال قوی نفی از اعتقادی جاهلی و خرافی در مورد نحوه و شکل سرایت بیماری بوده است. حال آن اعتقاد جاهلی دقیقا چه بوده، علاوه بر آن که مطلب چندان مهمی نیست اما بی شک پژوهش دیگری را بر بستر کتب تاریخ عرب میطلبد.
متاسفانه برخی با ظاهر گرایی صرف و بدون نگاه فقاهی به این روایات، از ظاهر عبارت «لا عدوی» اطلاق گیری کرده و به گونه ای این حدیث را معنا کرده اند که گویی هیچ سرایتی در هیچ بیماری وجود ندارد و متاسفانه برخی معاصرین هم این مسئله را دست آویز جعل و رد این روایت قرار داده اند.
شما می توانید متن کامل این مقاله را از لینک زیر دانلود نمایید:
